Nội dung

d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa Bµi 14: thuèc kh¸ng sinh kh¸ng khuÈn Môc tiªu häc tËp: Sau khi häc xong bµi nµy, sinh viªn cã kh¶ n¨ng: 1. Ph¸t biÓu ®­îc ®Þnh nghÜa kh¸ng sinh, t¸c dông k×m khuÈn vµ diÖt khuÈn 2. Tr×nh bµy ®­îc c¬ chÕ t¸c dông, ¸p dông ®iÒu trÞ vµ ph©n lo¹i cña nhãm β lactam 3. Nªu ®­îc c¬ chÕ t¸c dông, ¸p dông ®iÒu trÞ vµ ®éc tÝnh cña nhãm aminoglycosid 4. Tr×nh bµy ®­îc c¬ chÕ t¸c dông, ®éc tÝnh vµ ¸p dông ®iÒu trÞ cña kh¸ng sinh nhãm cloramphenicol, tetracyclin, lincosamid & macrolid, quinolon - 5- nitro- imidazol, dÉn xuÊt nitrofuran vµ sulfamid. 5. Tr×nh bµy ®­îc nh÷ng nguyªn t¾c sö dông kh¸ng sinh an toµn vµ hîp lý 6. Ph©n tÝch ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n g©y thÊt b¹i trong viÖc dïng kh¸ng sinh vµ c¸ch kh¾c phôc 1. §¹i c­¬ng 1.1. §Þnh nghÜa Kû nguyªn hiÖn ®¹i cña hãa trÞ liÖu kh¸ng khuÈn ®­îc b¾t ®Çu tõ viÖc t×m ra sulfonamid (Domagk, 1936), "Thêi kú vµng son" cña kh¸ng sinh b¾t ®Çu tõ khi s¶n xuÊt penicilin ®Ó dïng trong l©m sµng (1941). Khi ®ã, "kh¸ng sinh ®­îc coi lµ nh÷ng chÊt do vi sinh vËt tiÕt ra (vi khuÈn, vi nÊm), cã kh¶ n¨ ng k×m h·m sù ph¸t triÓn cña vi sinh vËt kh¸c". VÒ sau, víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc, ng­êi ta ®· - Cã thÓ tæng hîp, b¸n tæng hîp c¸c kh¸ng sinh tù nhiªn (cloramphenicol) - Tæng hîp nh©n t¹o c¸c chÊt cã tÝnh kh¸ng sinh: sulfamid, quinolon - ChiÕt xuÊt tõ vi sinh vËt nh÷ng chÊt diÖt ®­îc tÕ bµo ung th­ (actinomycin) V× thÕ ®Þnh nghÜa kh¸ng sinh ®· ®­îc thay ®æi: "Kh¸ng sinh lµ nh÷ng chÊt do vi sinh vËt tiÕt ra hoÆc nh÷ng chÊt hãa häc b¸n tæng hîp, tæng hîp, víi nång ®é rÊt thÊp, cã kh¶ n¨ng ®Æc hiÖu k×m h·m sù ph¸t triÓn hoÆc diÖt ®­îc vi khuÈn" 1.2. C¬ chÕ t¸c dông cña kh¸ng sinh S¬ ®å d­íi ®©y chØ râ vÞ trÝ vµ c¬ chÕ t¸c dông chÝnh cña c¸c kh¸ng sinh trªn vi khuÈn: d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa H×nh 14.2. C¸c kh¸ng sinh øc chÕ qu¸ tr×nh tæng hîp protei 1. øc chÕ t¹o cÇu peptid (Cloramphenicol) 2. Ng¨n c¶n chuyÓn ®éng chuyÓn ®o¹n cña ribosom theo ARN m (Erythromycin) 3. Ng¨n c¶n sù g¾n kÕt cña ARN t vµo phøc hîp ribosom ARN m (Tetracyclin) 4. Lµm thay ®æi h×nh d¹ng 30S m· hãa trªn ARN m nªn ®äc nhÇm (Streptomycin) H×nh 14.3. VÞ trÝ t¸c dông cñ a kh¸ng sinh øc chÕ tæng hîp protein 1.3. Phæ kh¸ng khuÈn Do kh¸ng sinh cã t¸c dông theo c¬ chÕ ®Æc hiÖu nªn mçi kh¸ng sinh chØ cã t¸c dông trªn mét sè chñng vi khuÈn nhÊt ®Þnh, gäi lµ phæ kh¸ng khuÈn cña kh¸ng sinh 1.4. T¸c dông trªn vi khuÈn Kh¸ng sinh øc chÕ sù ph¸t triÓn cña vi khuÈn, gäi lµ kh¸ng sinh k×m khuÈn; kh¸ng sinh huû ho¹i vÜnh viÔn ®­îc vi khuÈn gäi lµ kh¸ng sinh diÖt khuÈn. T¸c dông k×m khuÈn vµ diÖt khuÈn th­êng phô thuéc vµo nång ®é Tû lÖ Nång ®é diÖt khuÈn tèi thiÓu (MBC) d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa Nång ®é k×m khuÈn tèi thiÓu (MIC) Khi tû lÖ > 4, kh¸ng sinh cã t¸c dông k×m khuÈn. KhØ tû lÖ gÇn b»ng1, kh¸ng sinh ®­îc xÕp vµo lo¹i diÖt khuÈn. 1.5. Ph©n lo¹i C¸c kh¸ng sinh ®­îc ph©n lo¹i theo cÊu tróc hãa häc, tõ ®ã chóng cã chung mét c¬ chÕ t¸ c dông vµ phæ kh¸ng khuÈn t­¬ng tù. MÆt kh¸c, trong cïng mét hä kh¸ng sinh, tÝnh chÊt d­îc ®éng häc vµ sù dung n¹p th­êng kh¸c nhau, vµ ®Æc ®iÓm vÒ phæ kh¸ng khuÈn còng kh«ng hoµn toµn gièng nhau, v× vËy còng cÇn ph©n biÖt c¸c kh¸ng sinh trong cïng mét hä Mét sè hä (hoÆc nhãm) kh¸ng sinh chÝnh: - Nhãm  lactam (c¸c penicilin vµ c¸c cephalosporin) - Nhãm aminosid hay aminoglycosid - Nhãm cloramphenicol - Nhãm tetracyclin - Nhãm macrolid vµ lincosamid - Nhãm quinolon - Nhãm 5- nitro- imidazol - Nhãm sulfonamid 2. C¸c kh¸ng sinh chÝnh 2.1. Nhãm  lactam VÒ cÊu tróc ®Òu cã vßng  lactam (H ) VÒ c¬ chÕ ®Òu g¾n víi transpeptidase (hay PBP: Penicilin Binding Protein), enzym xóc t¸c cho sù nèi peptidoglycan ®Ó t¹o v¸ch vi khuÈn. V¸ch vi khuÈn lµ bé phËn rÊt qua n träng ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Thµnh phÇn ®¶m b¶o cho tÝnh bÒn v÷ng c¬ häc cña v¸ch lµ m¹ng l­íi peptidoglycan, gåm c¸c chuçi glycan nèi chÐo víi nhau b»ng chuçi peptid. Kho¶ng 30 enzym cña vi khuÈn tham gia tæng hîp peptidoglycan, trong ®ã c ã transpeptidase (hay PBP). C¸c  lactam vµ kh¸ng sinh lo¹i glycopeptid (nh­ vancomycin) t¹o phøc bÒn v÷ng víi transpeptidase, øc chÕ t¹o v¸ch vi khuÈn, lµm ly gi¶i hoÆc biÕn d¹ng vi khuÈn. V¸ch vi khuÈn gram (+) cã m¹ng l­íi peptidoglycan dÇy tõ 50 - 100 ph©n tö, l¹i ë ngay bÒ mÆt tÕ bµo nªn dÔ bÞ tÊn c«ng. Cßn ë vi khuÈn gram (-) v¸ch chØ dÇy 1- 2 ph©n tö nh­ng l¹i ®­îc che phñ ë líp ngoµi cïng mét vá bäc lipopolysaccharid nh­ 1 hµng rµo kh«ng thÊm kh¸ng sinh, muèn cã t¸c dông, kh¸ng sinh ph¶i khuÕch t¸n ®­îc qua èng dÉn (pores) cña mµng ngoµi nh­ amoxicilin, mét sè cephalosporin. Do v¸ch tÕ bµo cña ®éng vËt ®a bµo cã cÊu tróc kh¸c v¸ch vi khuÈn nªn kh«ng chÞu t¸c ®éng cña β lactam (thuèc hÇu nh­ kh«ng ®éc). Tuy nhiªn vßng β lactam rÊt dÔ g©y dÞ øng. d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa C¸c kh¸ng sinh  lactam ®­îc chia thµnh 4 nhãm dùa theo cÊu tróc hãa häc - C¸c penam: vßng A cã 5 c¹nh b·o hßa, gåm c¸c penicilin vµ c¸c chÊt phong táa β lactamase. - C¸c cephem: vßng A cã 6 c¹nh kh«ng b·o hßa, gåm c¸c cephalosporin. - C¸c penem: vßng A cã 5 c¹ nh kh«ng b·o hßa, gåm c¸c imipenem, ertapenem. - C¸c monobactam: kh«ng cã vßng A, lµ kh¸ng sinh cã thÓ tæng hîp nh­ aztreonam. Penam (vßng A cã 5 c¹nh b·o hßa) Cephem (Vßng A cã 6 c¹nh, kh«ng b·o hßa) d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa 2.1.1.1. Penicilin G Lµ nhãm thuèc tiªu biÓu, ®­îc t×m ra ®Çu tiªn. * Nguån gèc vµ ®Æc tÝnh lý hãa Trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, lÊy tõ Penicillium notatum, 1 mL m«i tr­êng nuèi cÊy cho 300 UI; 1 ®¬n vÞ quèc tÕ (UI)= 0,6 g Na benzylpenicilin hay 1.000.000 UI = 0,6g. Penicilin G lµ d¹n g bét tr¾ng, v÷ng bÒn ë nhiÖt ®é th­êng, nh­ng ë dung dÞch n­íc, ph¶i b¶o qu¶n l¹nh vµ chØ v÷ng bÒn ë pH 6- 6,5, mÊt t¸c dông nhanh ë pH < 5 vµ > 7,5 * Phæ kh¸ng khuÈn - CÇu khuÈn Gr (+); liªn cÇu (nhÊt lµ lo¹i  tan huyÕt), phÕ cÇu vµ tô cÇu kh«ng s¶n xuÊ t penicilinase. - CÇu khuÈn Gr (-): lËu cÇu, mµng n·o cÇu - Trùc khuÈn Gr (+) ¸i khÝ (than, subtilis, b¹ch cÇu) vµ yÕm khÝ (clostridium ho¹i th­ sinh h¬i) - Xo¾n khuÈn, ®Æc biÖt lµ xo¾n khuÈn giang mai (treponema pallidum) * D­îc ®éng häc - HÊp thu: bÞ dÞch vÞ ph¸ huû nªn kh«ng uèng ®­îc. Tiªm b¾p, nång ®é tèi ®a ®¹t ®­îc sau 15 - 30 phót, nh­ng gi¶m nhanh (cÇn tiªm 4h/ lÇn). Tiªm b¾p 500.000 UI, pic huyÕt thanh 10 UI/ mL. - Ph©n phèi: g¾n vµo protein huyÕt t­¬ng 40 - 60%. Khã thÊm vµo x­¬ng vµ n·o. Khi mµng n·o viªm, nång ®é trong dÞch n·o tuû b»ng 1/ 10 huyÕt t­¬ng. Trªn ng­êi b×nh th­êng, t/2 lµ kho¶ng 30 - 60 phót. - Th¶i trõ: chñ yÕu qua thËn d­íi d¹ng kh«ng ho¹t tÝnh 60 - 70%, phÇn cßn l¹i vÉn cßn ho¹t tÝnh. Trong giê ®Çu, 60- 90% th¶i trõ qua n­íc tiÓu, trong ®ã 90% qua bµi xuÊt ë èng thËn (mét sè acid h÷u c¬ nh­ probenecid øc chÕ qu¸ tr×nh nµy, lµm chËm th¶i trõ penicilin) * §éc tÝnh Penicilin rÊt Ýt ®éc, nh­ng so víi thuèc kh¸c, tû lÖ g©y dÞ øng kh¸ cao (1 - 10%), tõ ph¶n øng rÊt nhÑ ®Õn tö vong do cho¸ng ph¶n vÖ. Cã dÞ øng chÐo víi mäi  lactam vµ cephalosporin. * ChÕ phÈm, liÒu l­îng - Penicilin G lä bét, pha ra dïng ngay. LiÒu l­îng tuú theo t×nh tr¹ng nhiÔm khuÈn, tõ 1 triÖu ®Õn 50 triÖu UI/ 24h chia 4 lÇn, tiªm b¾p hoÆc truyÒn tÜnh m¹ch (pH dÞch t ruyÒn 6- 7). TrÎ em trung b×nh cho 100.000 UI/ kg/ 24 h - Penicilin cã phæ G, t¸c dông kÐo dµi: kÕt hîp víi c¸c muèi Ýt tan vµ chËm hÊp thu sÏ kÐo dµi ®­îc t¸c dông cña penicilin G: . Bipenicilin (natri benzylpenicilinat + procain benzylpenicilinat): mçi n gµy tiªm 1 lÇn, kh«ng dïng cho trÎ em. . Extencilin (benzathin penicilin): tiªm b¾p 1 lÇn, t¸c dông kÐo dµi 3 - 4 tuÇn. Dïng ®iÒu trÞ lËu, giang mai vµ dù phßng thÊp khíp cÊp t¸i nhiÔm - lä 600.000, 1.000.000 vµ 2.400.000 UI - Penicilin cã phæ G, uèng ®­îc d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa Penicilin V (Oracilin, Ospen): kh«ng bÞ dÞch vÞ ph¸ hñy, hÊp thu ë t¸ trµng, nh­ng ph¶i dïng liÒu gÊp ®«i penicilin G míi ®¹t ®­îc nång ®é huyÕt thanh t­¬ng tù. C¸ch 6h/ lÇn. 2.1.1.2. Penicilin kh¸ng penicilinase: Methicilin Lµ penicilin b¸n tæng hîp Phæ kh¸ng khuÈn vµ thêi gian t¸c dông t­¬ng tù penicilin G, nh­ng c­êng ®é t¸c dông th× yÕu h¬n. Tiªm b¾p hoÆc tÜnh m¹ch 2 - 8 g/ 24h chia lµm 4 lÇn. Kh«ng uèng d­îc Mét sè thuèc kh¸c v÷ng bÒn víi dÞch vÞ, uèng ®­îc: oxacilin (Bristopen), cloxacilin (Orbenin): uèng 2- 8g mét ngµy chia lµm 4 lÇn ChØ ®Þnh tèt trong nhiÔm tô cÇu s¶n xuÊt penicilinase (tô cÇu vµng) Cã thÓ gÆp viªm thËn kÏ, øc chÕ tñy x­¬ng ë liÒu cao 2.1.1.3. Penicilin cã phæ réng Ampicilin, amoxicilin Lµ penicilin b¸n tæng hîp, amino - benzyl penicilin cã mét sè ®Æc ®iÓm: - Trªn c¸c khuÈn Gr (+) t¸c dông nh­ penicilin G, nh­ng cã thªm t¸c dông trªn mét sè khuÈn gram (-): E. coli, salmonella, Shigella, proteus, hemophilus influenzae - BÞ penicilinase ph¸ huû - Kh«ng bÞ dÞch vÞ ph¸ hñy, uèng ®­îc nh­ng hÊp thu kh«ng hoµn toµn (kho¶ng 40%). HiÖn cã nhiÒu thuèc trong nhãm nµy cã tû lÖ hÊp thu qua ®­êng uèng cao (nh­ amoxicilin tíi 90%) nªn nhiÒu n­íc ®· kh«ng cßn dïng ampicilin n÷a - LiÒu l­îng: Amoxicilin (clamoxyl, Oramox) Uèng: 2- 4 g/ ngµy. TrÎ em 50 mg/ kg/ ngµy. Chia 4 lÇn - ChØ ®Þnh chÝnh: viªm mµng n·o mñ, th­¬ng hµn, nhiÔm khuÈn ®­êng mËt, tiÕt niÖu, nhiÔm khuÈn s¬ sinh. 2.1.1.4. C¸c penicilin kh¸ng trùc khuÈn mñ xanh: Carboxypenicilin vµ ureidopenicilin. Lµ nhãm kh¸ng sinh quan träng ®­îc dïng ®iÒu trÞ c¸c nhiÔm khuÈn nÆng do trùc khuÈn gram ( ) nh­ trùc khuÈn mñ xanh, Proteus, Enterobacter, vi khuÈn kh¸ng penicilin vµ ampicilin. Th­êng lµ nhiÔm khuÈn m¾c ph¶i t¹i bÖnh viÖn, nhiÔm khuÈn sau báng, nhiÔm khuÈn tiÕt niÖu, viªm phæi. C¸c kh¸ng sinh nµy ®Òu lµ b¸n tæng hîp vµ vÉn bÞ penicilinase ph¸ huû. - Carbenicilin, ticarcilin: uèng 2 - 20g/ ngµy. - Ureidopenicilin: . Mezlocilin: 5- 15g/ ngµy. Tiªm b¾p, truyÒn tÜnh m¹ch. . Piperacilin: 4- 18g/ ngµy. Tiªm b¾p, truyÒn tÜnh m¹ch. 2.1.2. C¸c cephalosporin §­îc chiÕt xuÊt tõ nÊm cephalosporin hoÆc b¸n tæng hîp, ®Òu lµ dÉn xuÊt cña acid amino - 7cephalosporanic, cã mang vßng  lactam. Tuú theo t¸c dông kh¸ng khuÈn, chia thµnh 4 "thÕ hÖ" 2.1.2.1. Cephalosporin thÕ hÖ 1: d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa Cã phæ kh¸ng khuÈn gÇn víi metici lin vµ penicilin A. T¸c dông tèt trªn cÇu khuÈn vµ trùc khuÈn gram (+), kh¸ng ®­îc penicilinase cña tô cÇu. Cã t¸c dông trªn mét sè trùc khuÈn gram ( -), trong ®ã cã c¸c trùc khuÈn ®­êng ruét nh­ Salmonella, Shigella. BÞ cephalosporinase ( lactamase) ph¸ huû. ChØ ®Þnh chÝnh: sèc nhiÔm khuÈn, nhiÔm khuÈn huyÕt do tô cÇu, nhiÔm khuÈn kh¸ng penicilin. C¸c chÕ phÈm dïng theo ®­êng tiªm (b¾p hoÆc tÜnh m¹ch) cã: cefalotin (Kezlin), cefazolin (Kefzol), liÒu 2- 8g/ ngµy Theo ®­êng uèng cã cefalexin (Keforal), cefaclor (Alfatil), liÒu 2g/ngµy. §Ó kh¾c phôc 2 nh­îc ®iÓm: Ýt t¸c dông trªn vi khuÈn gram ( -) vµ vÉn cßn bÞ cephalosporinase ph¸, c¸c thÕ hÖ cephalosporin tiÕp theo ®· vµ ®ang ®­îc nghiªn cøu s¶n xuÊt. 2.1.2.2. Cephalosporin thÕ hÖ 2: Ho¹t tÝnh kh¸ng khuÈn tr ªn gram (-) ®· t¨ng, nh­ng cßn kÐm thÕ hÖ 3. Kh¸ng ®­îc cephalosporinase. Sù dung n¹p thuèc còng tèt h¬n. ChÕ phÈm tiªm: cefamandole (Kefandol), cefuroxim (Curoxim) liÒu 3 - 6 g/ ngµy. ChÕ phÈm uèng: cefuroxim acetyl (Zinnat) 250 mg  2 lÇn/ ngµy. 2.1.2.3. Cephalosporin thÕ hÖ 3 T¸c dông trªn cÇu khuÈn gram (+) kÐm thÕ hÖ 1, nh­ng t¸c dông trªn c¸c khuÈn gram ( -), nhÊt lµ trùc khuÈn ®­êng ruét, kÓ c¶ chñng tiÕt  lactamase th× m¹nh h¬n nhiÒu. Cho tíi nay, c¸c thuèc nhãm nµy hÇu hÕt ®Òu lµ d¹ng tiªm: Cefotaxim (Claforan), ceftizoxim (Cefizox), ceftriaxon (Rocephin), liÒu tõ 1 ®Õn 6g/ngµy, chia 3 4 lÇn tiªm. 2.1.2.4. Cephalosporin thÕ hÖ 4. Phæ kh¸ng khuÈn réng vµ v÷ng bÒn víi  lactamase h¬n thÕ hÖ 3, ®Æc biÖt dïng chØ ®Þnh trong nhiÔm trùc khuÈn gram (-) hiÕu khÝ ®· kh¸ng víi thÕ hÖ 3. ChÕ phÈm: cefepim, tiªm t/ m 2g  2 lÇn/ ngµy. 2.1.3. C¸c chÊt øc chÕ  lactamase (cÊu tróc Penam) Lµ nh÷ng chÊt cã t¸c dông kh¸ng sinh yÕu, nh­ng g¾n kh«ng håi phôc víi  lactamase vµ cã ¸i lùc víi  lactam, cho nªn khi phèi hîp víi kh¸ng sinh nhãm  lactam sÏ lµm v÷ng bÒn vµ t¨ng c­êng ho¹t tÝnh kh¸ng khuÈn cña kh¸ng sinh nµy. HiÖn cã c¸c chÕ phÈm sau: ChÊt (-)  lactamase Acid clavulinic Kh¸ng sinh phèi hîp Amoxicilin BiÖt d­îc - Augmentin: viªn nÐn 250, 50 0 mg, lä 500 mg, 1g tiªm tÜnh m¹ch - Timentin d­îc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa Ticarcilin Sulbactam Ampicilin Unasyn: viªn nÐn 220 mg èng tiªm 500- 1000 mg Tazobactam Piperacilin Zosyn 2.1.4. C¸c penem Imipenem Thuéc nhãm carbapenem, trong c«ng thøc vßng A thay S b»ng C. Phæ kh¸ng khuÈn rÊt réng , gåm c¸c khuÈn ¸i khÝ vµ kþ khÝ: liªn cÇu, tô cÇu (kÓ c¶ chñng tiÕt penicilinase), cÇu khuÈn ruét (enterococci), pseudomonas. §­îc dïng trong nhiÔm khuÈn sinh dôc - tiÕt niÖu, ®­êng h« hÊp d­íi, m« mÒm, x­¬ng - khíp, nhiÔm khuÈn bÖnh viÖn. Kh«ng hÊp thu qua ®­êng uèng. ChØ tiªm tÜnh m¹ch liÒu 1 - 2g/ ngµy. Ertapenem Phæ kh¸ng khuÈn nh­ imipenem, nh­ng m¹nh h¬n trªn gram ( -). Tiªm b¾p hoÆc truyÒn tÜnh m¹ch 1g/ ngµy. 2.1.5. Monobactam Aztreonam KÐm t¸c dông trªn khuÈn gram (+) vµ kþ khÝ. Tr¸i l¹i, t¸c dông m¹nh trªn khuÈn gram (-), t­¬ng tù cephalosporin thÕ hÖ 3 hoÆc aminoglycosid. Kh¸ng  lactamase. Kh«ng t¸c dông theo ®­êng uèng. Dung n¹p tèt, cã thÓ dïng cho bÖnh nh©n dÞ øng víi penicilin hoÆc cephalosporin. Tiªm b¾p 1- 4 g/ ngµy. Tr­êng hîp nÆng, tiªm tÜnh m¹ch 2g, c¸ch 6- 8 giê/ lÇn. 2.1.6. Thuèc kh¸c còng øc chÕ tæng hîp v¸ch vi khuÈn: Vancomycin Kh¸ng sinh cã nguån gèc tõ Streptococcus orientalis. C¬ chÕ t¸c dông: øc chÕ transglycosylase nªn ng¨n c¶n kÐo dµi vµ t¹o l­íi peptidoglycan. Vi khuÈn kh«ng t¹o ®­îc v¸ch nªn bÞ ly gi¶i. Vancomycin lµ kh¸ng sinh diÖt khuÈn. T¸c dông: chØ diÖt khuÈn gram (+): phÇn lín c¸c tô cÇu g©y bÖnh, kÓ c¶ tô cÇu tiÕt  lactamase vµ kh¸ng methicilin. HiÖp ®ång víi gentamycin vµ streptomycin trªn enterococcus. §éng häc: ®­îc hÊp thu rÊt Ýt qua ®­êng tiªu hãa nªn chØ ®­îc dïng ®iÒu trÞ viªm ruét kÕt gi¶ m¹c cïng víi tetracyclin, clindamycin. Tiªm truyÒn tÜnh m¹ch, g¾n víi protein huyÕt t­¬ng kho¶ng 55%, thÊm vµo dÞch n·o tuû 7 - 30% nÕu cã viªm mµng n·o, trªn 90% th¶i qua läc cÇu thËn (khi cã viªm thËn ph¶i gi¶m liÒu). Thêi gian b¸n th¶i kho¶ng 6 h. ChØ ®Þnh chÝnh: viªm mµng trong tim do tô cÇu kh¸ng methicilin, cho bÖnh nh©n cã dÞ øng penicilin. LiÒu l­îng 1g  2 lÇn/ ngµy.