Nội dung

TỪ HÁN VIỆT I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Hiểu được thế nào là yếu tố Hán Việt . - Biết phân biệt hai loại từ ghép Hán Việt : từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ.. - Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 1. Kiến thức: - Khái niệm từ Hán Việt , yếu tố Hán Việt - Cách loại từ ghép Hán Việt. 2. Kĩ năng: a .Kĩ năng chuyên môn: - Nhận biết từ Hán Việt , các từ ghép Hán Việt . - Mở rộng từ ghép Hán Việt . b.Kĩ năng sống: - Ra quyết định : lựa chon cách sử dụng từ Hán việt phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân - Giao tiếp : trình bày suy nghĩ , ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng từ Hán việt 3. Thái độ: - Biết sử dụng từ ghép HV hợp lí. * TÍCH HỢP GD.BVMT - Liên hệ. Tìm các từ Hán – Việt liên quan đến môi trường. III. CHUẨN BỊ. - GV: SGK, bài soạn, sách GV, tranh SGK - HS:SGK, bài soạn IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1- Kiểm tra bài cũ: (5’) ? Có mấy loại từ ghép? Cơ chế hình thành nghiã của từ ghép chính phụ Tiếng Việt? 2- Bài mới: Hoạt động của GV HS Kiến thức * HĐ 1: HDHS Tìm hiểu Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt (10’) I. Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt: ? Nêu các nguồn vay - tiếng Hán, 1- Giải nghĩa các yếu tố: mượn của Tiếng Việt? tiếng Ấn- Nam: phương Nam. Âu - Gọi HS đọc thuộc lòng VB “Nam quốc sơn hà”/ - 1 Hs đọc - quốc: nước. 62. VB. - sơn: núi. ? Giải nghĩa các yếu tố - giải thích. - hà: sông Hán Việt trong nhan đề của Vb? -> Sông núi nước Nam. 2- Cách dùng các yếu tố: ? Tiếng nào có thể dùng - Nam có thể độc - Nam: có thể dùng độc lập. như một từ độc lập, tiếng dùng lập các từ nào không? khác thì Vd: miền Nam, phía Nam,… không. - quốc, sơn, hà: không thể dùng độc lập. ? lấy ví dụ minh họa? - lấy ví dụ. Vd: không thể nói yêu quốc, leo sơn, lội hè. - Gọi HS đọc yêu cầu - đọc yêu 2/69. cầu 3- Yếu tố đồng âm: ? Tiếng thiên trong các từ - suy nghĩ, - Thiên: + trời trên có nghĩa là gì? phát biểu. + nghìn (năm) + dời đi, di chuyển. 4- Ghi nhớ: sgk/69 5- Bài tập bổ trợ: ? Giải thích ý nghĩa các - Thảo luận - Giải thích yếu tố Hán Việt yếu tố Hán Việt trong cặp đôi. thành ngữ: Tứ hải giai - Đại diện + tứ: bốn (phương). huynh đệ trình bày kết + hải: biển. quả. + giai: đều. + huynh đệ: anh em. -> Bốn biển đều là anh em. * HĐ 2: HDHS Tìm hiểu cấu tạo của từ ghép Hán Việt (14’) II. Cấu tạo từ ghép Hán Việt: ? Cấu tạo của từ ghép - từ ghép Tiếng Việt gồm mấy loại? đẳng lập và chính phụ. ? các từ sơn hà, xâm phạm, giang san thuộc - từ ghép loại từ ghép nào? đẳng lập. ? Các từ ái quốc, thủ môn, - từ ghép chiến thắng thuộc loại từ chính phụ. ghép nào? 1. Giải nghĩa yếu tố Hán Việt + sơn hà: núi sông. + xâm phạm: chiếm lấn. + giang san: sông núi. -> Từ ghép đẳng lập. ? Trật tự các yếu tố trong các từ này có giống trật tự trong từ ghép thuần Việt - giống, tiếng C-P. cùng loại không? 2. Trật tự sắp xếp yếu tố Hán Việt ? các từ thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc loại từ ghép gì? + chiến thắng: thắng trận trong cuộc chiến. - từ ghép chính phụ. ? Trong các từ ghép Hán Việt trật tự của các yếu tố Tiếng P-C. có gì khác so với trật tự các từ ghép thuần Việt cùng loại - so sánh, rút kết luận. ? Giải nghĩa các yếu tố HV và phân loại nhóm từ sau thành hai nhóm: thiên địa, đại lộ, khuyển mã, hải đăng, kiên cố, tân binh, quốc kì, hoan hỉ. - Thảo luận cặp đôi. + ái quốc: yêu nước. + thủ môn: cầu thủ canh giữ cầu môn và được chơi bóng bằng tay. -> Từ ghép chính phụ có yếu tố chính đứng trước yếu tố phụ. + thiên thư: sách trời. + thạch mã: ngựa đá. + tái phạm: tiếp tục phạm lỗi. -> Từ ghép chính phụ có yếu tố phụ đứng trước yếu tố chính. => Trật tự sắp xếp trong từ ghép Hán Việt là chính phụ và phụ chính. 3- Ghi nhớ: Sgk/70 4- Bài tập bổ trợ: - Đại diện - Từ ghép đẳng lập: trình bày kết quả. + thiên địa: trời đất. - Nhóm + khuyển mã: chó ngựa. khác nhận xét, bổ xung + kiên cố: vững chắc. + hoan hỉ: mừng vui. - Từ ghép chính phụ: + đại lộ: đường lớn. + hải đăng: đèn trên biển. + tân binh: lính mới. + quốc kì: cờ của một nước. * HĐ 3: HDHS Luyện tập (11’) III. Luyện tập: ? Hãy phân biệt nghĩa của Tổ chức 1. Bài tập1/70: các yếu tố đồng âm trên? thảo luận - hoa(1) :chỉ sự vật nhóm . - hoa(2): : chỉ sự bóng bẩy đẹp đẽ. - Đại diện - Phi(1): bay trình bày kết - Phi(2): trái với lẽ phải. quả. - Phi(3): vợ thứ của vua. - Tham(1): ham muốn - Tham(2): góp mặt, tham dự vào. - Gia(1): nhà Nhóm - gia(2): thêm vào. ?Hãy sắp xếp các từ ghép khác nhận đó vào hai nhóm thích xét, bổ 2. Bài tập 3/71: hợp? xung. a. Hữu ích, phát thanh, bảo mật, phòng hoả. b. Thi nhân, đại thắng, hậu đãi, tân binh. 3- Củng cố (3’): - Khắc sâu kiến thức bài học (2 GN/sgk). 4- Dặn dò: (2’): - Về nhà làm bài tập 2, 4/71. - Chuẩn bị bài tiếp theo. ________________________________________________